در سیستم‌های تبریدی كه از کندانسورهای هوایی استفاده می‌كنند و در تمام فصول سال فعال هستند، حتما بايد كنترل فشار کندانسور تعبيه شود. در غیر این صورت، كاهش دمای محيط باعث كاهش فشار کندانسور شده و در نتيجه، كاركرد شير انبساط مختل می‌شود. كنترل فشار کندانسور با تغيير دور فن‌ها و يا با خاموش و روشن كردن فن‌ها صورت می‌گيرد. در سيستم‌هایی كه از خاموش كردن فن‌ها استفاده می‌كنند، نحوه روشن و خاموش شدن فن‌ها بسيار مهم است. تأثير اين كار را با یک مثال بررسی می‌كنيم.
در شكل زیر مشاهده می‌کنید كه کندانسور هوایی استفاده شده با دو مدار جداگانه و به صورت موازی وصل شده است. هر كدام از کندانسورها دو عدد فن دارند.
فرض كنيد كه نحوه روشن شدن فن‌ها به این صورت باشد: اول فن شماره 3 روشن می‌شود و بعد از افزايش فشار، فن شماره 2. سپس شماره 4 و در نهايت، فن شماره 1 روشن می‌شود تا فشار کندانسور را كنترل كند. وقتی فن شماره 3 روشن می‌شود، کندانسور پایينی فشار كمتری نسبت به کندانسور بالایی خواهد داشت (فن‌های 1، 2 و4 خاموش هستند). در نتيجه، کندانسور بالایی عمل تقطير را به‌خوبی انجام نخواهد داد (شايد اصلا تقطيری صورت نگيرد) و در خروجی، مخلوط گاز و مايع با خروجی کندانسور پایینی تركيب شده و باعث می‌شود مايع خارج شده از کندانسور پایینی نيز با كيفيت بسیار بدی به شير انبساط برسد. اين خود باعث كاركرد نادرست شير انبساط شده و ظرفيت سيستم به‌شدت كاهش خواهد يافت و دمای مورد نظر به‌هيچ‌وجه قابل دستيابی نخواهد بود.
وقتی فشار بالا رود، فن شماره 2 وارد مدار شده و چون اين فن از خروجی مايع کندانسور دور است، مجددا همين مشكل ايجاد خواهد شد. چون هوایی در منطقه 1 جريان ندارد، گاز گرم ورودی به کندانسور باعث گرم شدن كويل در اين منطقه می‌شود. سپس اين گاز گرم از منطقه انتهایی كويل كه فن 2 روشن است، عبور كرده و شروع به تقطير می‌كند. در برگشت، اين مايع از قسمت 1 عبور كرده و چون فن 1 خاموش و كويل در اين منطقه گرم است، مجددا قسمتی از مايع تبخير و باقی با كيفيت بدی از کندانسور بالایی خارج می‌شود. در اين حالت مايع خروجی از دو کندانسور تقريبا با يكديگر بالانس هستند، اما با كيفيت نسبتا ضعيف. حالا فن شماره 4 وارد مدار شده و مجددا كاركرد دو کندانسور از تعادل خارج می‌شود.
همانطور که مشاهده کردید، اين روش روشن و خاموش كردن فن‌ها باعث كاركرد نادرست شير انبساط شده و كاركرد كل سيستم تبرید را مختل می‌کند.
روش بهتر به این صورت است:
اول باید فن‌های شماره 1 و 3 همزمان روشن شوند و سپس فن‌های 2 و 4. گرچه اين كار نيز باعث تغيير شديد فشار کندانسور می‌شود و مايع كم و زياد از کندانسور به شير انبساط می‌رسد، اما سيستم از حالت قبلی با ثبات‌تر كار خواهد كرد.
حالا کندانسور شكل زیر را در نظر بگيريد:
بهترين روشن روشن كردن فن‌ها به اين صورت است كه فن‌ها دو به دو به این ترتیب وارد مدار شوند: اول فن‌های 1 و 5 و بعد از افزايش فشار، فن‌های 2 و 6، سپس 3 و 7 و در نهايت، 4 و 8 روشن می‌شوند و در زمان خاموش كردن نيز از فن‌های انتهایی دو به دو از مدار خارج می‌شوند.
تذکر: هميشه اول فن يا فن‌های نزديک به كلكتور ورودی و خروجی را روشن كنيد و سپس فن‌های نزديک به آنها به نوبت وارد مدار شوند.
نکته: برای كنترل صحيح فشار کندانسور از روش تغيير دور فن‌ها (Inverter) استفاده می‌شود. اين روش هم اقتصادی‌تر است و هم فشار کندانسور به خوبی قابل كنترل خواهد بود.
تذکر: اگر کندانسور از دو مدار جداگانه تشكيل شده است، هميشه فن‌ها را به صورت زوج روشن و خاموش كنيد.
آنچه در این مقاله ارائه دادیم، به قلم مهندس زاره انجرقلی، از اساتید برتر حوزه تبرید در سامانه رهجو بود. اگر می‌خواهید بیشتر از دانش این استاد بزرگوار استفاده کنید، فیلم‌های آموزش سیستم‌های تبرید (سردخانه و چیلر) و همچنین آموزش هیدرولیک را در سامانه رهجو از دست ندهید.
