عملکرد و بازدهی سیستم تبرید در سردخانه بر این قانون فیزیک استوار است که «مایع برای تبدیل شدن به گاز گرمای محیط اطراف را می‌گیرد». می‌توانید این اصل را با خیس کردن انگشت و بالا نگه داشتن آن آزمایش کنید. بلافاصله احساس خنکی خواهید کرد، مخصوصا اگر جریان هوا وجود داشته باشد. دلیل این حس خنکی این است که آب روی انگشت شما میل به تبخیر دارد و برای این کار گرمای انگشت شما و هوای اطراف را می‌گیرد.
مبردهای به کار رفته در سیستم تبرید نسبت به آب در دمای بسیار پایین‌تری تبخیر می‌شوند یا می‌جوشند، بدین ترتیب می‌توانند سریع‌تر از آبِ روی انگشت شما گرمای محیط را بگیرند.
وظیفه سیستم تبرید گرفتن گرمای اضافی محیط و انتقال آن به محیطی دیگر است. برای این منظور مبرد به داخل یک سیستم تبرید بسته پمپ می‌شود. اگر این سیستم تبرید بسته نباشد، به سرعت مبرد را در فضای اطراف پراکنده کرده و هدر می‌دهد. بسته بودن سیستم تبرید این امکان را فراهم می‌کند که مبرد بارها و بارها از سیستم عبور کرده، گرما را گرفته و آن را خارج سازد. بسته بودن این سیستم مزایای دیگری هم دارد: مانع آلودگی مبرد شده و جریان آن را کنترل می‌کند، چون مبرد در برخی بخش‌های سیستم تبرید به حالت مایع و در برخی مراحل به حالت گاز یا بخار است.
نکته: در انتهای مقاله تصویر شماتیک يک سیستم تبرید را با توضيحات مفيد مشاهده می‌کنید.
حالا که به طور ساده با عملکرد سیستم تبرید و نقش مبرد آشنا شدید، از اطلاعات مهندس زاره انجرقلی در مورد افزایش بازدهی سیستم تبرید استفاده می‌کنیم. به نظر ایشان، هر تعميركاری كه با سیستم تبرید سر و كار دارد می‌تواند با دو اقدام بسيار ساده، بازدهی سیستم تبرید را بالا برده و از افت انرژی جلوگيری كند:
- نگهداری: اكثر تعميركاران اهمیت چندانی به كارهای مربوط به نگهداری سیستم تبرید نمی‌دهند، در حالی كه اگر سیستم تبرید به‌درستی نگهداری نشود، به‌تدریج مصرف انرژی را بالا می‌برد. كارهای ساده‌ای مثل تميز كردن کندانسور يا نشت‌يابی باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شوند.
- تعميرات: تعمير صحيح معايب ايجاد شده در سیستم تبرید نيز اهميت زيادی دارد. اگر کار تعميرات به‌درستی انجام نشود، مصرف انرژی افزایش می‌یابد. عيوب ايجاد شده در سیستم تبرید بايد به‌درستی تشخيص داده و متعاقبا كارهای تعميراتی مربوطه به‌درستی اجرا شوند تا بازدهی سیستم تبرید به حالت مطلوب بازگردد.
عوامل موثر بر بازدهی سیستم تبرید:
- بار برودتی
- اختلاف دما
- سوپرهیت و سابكولینگ
جدول‌های زیر نشان می‌دهند چگونه می‌توانید بر این عوامل كنترل داشته باشید و با تاثير‌گذاری روی آنها، بازدهی سیستم تبرید را افزایش دهید.
بار برودتی
بار برودتی بايد در حداقل نگه داشته شود.
فاكتورهای بار برودتی
آيا می‌توانيد بر اين عامل تاثير گذاريد؟
1- بار ناشی از تعويض هوا : بار حرارتی وارد شده به محيط از طريق درب‌های باز يا نشت حرارت از درز درب‌ها.
بله
- درب‌های صدمه ديده و يا درزهای باز را تعمير كنيد.
- اگر پرده هوا صدمه ديده است، آن را تعمير كنيد.
- به مشتری نحوه صحيح باز و بسته كردن درب را آموزش دهيد.
- تمام درزهایی را كه باعث اتلاف انرژی می‌شوند، چک كرده و تعمير كنيد.
2- بار ناشی از نفوذ حرارت: بار حرارتی وارد شده به محيط از طريق عايقكاری نادرست يا صدمه‌ديده.
بله
- عايق‌های صدمه‌ديده ديوارها را در اسرع وقت تعمير كنيد.
- به مشتری پيشنهاد دهید محصول را در كمترين زمان وارد سردخانه يا يخچال نمايد تا دمای اوليه محصول بالا نرود.
3- بار ناشی از افراد و ماشين‌آلات: بار حرارتی وارد شده به محيط از طريق حرارت بدن كارگران و دستگاه‌های حرارت‌زا در محيط.
خير
- ولی می‌توانيد توصيه‌های لازم را در جهت حداقل نگه داشتن اين تلفات ارائه دهيد.
4- بار ناشی از ديفراست: بار حرارتی ناشی از المانهای حرارتی ديفراست.
بله
- مطمئن شويد كه سيستم ديفراست بيش از حد مورد نياز روشن نمی‌ماند.
5- نحوه چيدن محصول در سردخانه:
خير
- ولی می‌توانيد نحوه صحيح چيدن محصول را به مشتری توصيه نمایيد تا گردش هوا در محيط به خوبی انجام شود.
6- بار حرارتی وارد شده به خط مكش:
بله
- حتما خط مكش را عايق نمایيد و در صورت نياز عايقكاری صدمه ديده را تعمير نمایيد.
تذکر: عايق‌های صدمه‌ديده ديوارها را در اسرع وقت تعمير كنيد.
تذکر: خط مکش حتما باید عایق و عایقکاری آن به‌طور مداوم بررسی شود.
اختلاف دما
اختلاف دمای بين كندانسينگ و اواپراتور بايد در حداقل ممكن نگه داشته شود. بايد در صورت امكان دمای اواپراتور را بالا و دمای كندانسينگ را پایين نگه داشت.
فاكتورهای اختلاف دما
آيا می‌توانيد بر اين عامل تاثير گذاريد؟
كندانسور: بايد تا حد ممكن تميز و بزرگ باشد و محدوديتی از لحاظ جريان هوا یا آب نداشته باشد.
بله
- در برنامه نگهداری خود بگنجانيد و به طور صحيح كندانسور را تميز كنيد.
- مطمئن شويد كه همه فن‌ها يا پمپ آب كار می‌كنند.
- در كندانسورهای هوایی مطمئن شويد كه هوا به‌طور كامل از روی سطح كويل عبور كرده و فن‌ها در شرايط خوبی هستند.
اواپراتور: بايد تا حد ممكن تميز و بزرگ بوده و حداقل برفک روی آن باشد.
بله
- مطمئن شويد كه سيستم ديفراست به‌طور صحيح كار می‌كند و زمان و مدت ديفراست مناسب سیستم تبرید است.
كمبود مبرد: باعث كاهش فشار اواپراتور می‌شود.
بله
- تست نشتی مبرد را انجام دهيد و در صورت مشاهده نشت، آن را تعمير كنيد.
وجود هوا يا گازهای غير قابل تقطير: باعث افزايش فشار كندانسور در سیستم تبرید می‌شود.
بله
- هوا يا گازهای غير قابل تقطير را از سیستم تبرید خارج كنيد.
- قبل از شارژ مبرد، سيستم را به‌خوبی تخليه نمایيد.
كنترل فشار تخليه: در شرايطی که دمای محیط پایین است، فشار كنداسينگ را بالا نگه داريد.
بله
- اگر چنين كنترلی روی سیستم تبرید داريد، مطمئن شويد كه تنظيم آن خيلی بالا نباشد.
ازدياد مبرد: باعث افزايش فشار كندانسور می‌شود.
بله
- مبرد اضافی در سیستم تبرید شارژ نكنيد.
انسداد فيلتر دراير يا فيلتر شير انبساط: باعث افزايش فشار اواپراتور می‌شود.
بله
- فيلتر دراير يا فيلتر شير انبساط مسدود را تميز يا تعويض كنيد.
تنظيم نادرست کنترل‌ها: مانند ترموستات يا كنترل فشار پایين كه اگر خيلی پایين تنظيم شده باشند، باعث كاهش فشار اواپراتور می‌شود.
بله
- كنترل‌ها را به‌طور صحيح تنظيم كرده و توصيه‌های لازم را به مشتری بدهيد.
سوپر هيت و سابكولينگ
فاكتورهای سوپرهيت و سابكولينگ
آيا می‌توانيد بر اين عامل تاثير گذاريد؟
سوپرهیت در خط مكش : بايد حداقل ممكن باشد ، حدود 5 درجه سانتيگراد.
بله
- شير انبساط بايد طوری تنظيم شود كه سوپرهيت بالا ايجاد نشود.
سابكولينگ مايع خروجی از كندانسور : بايد حداكثر ممكن باشد.
بله
- مطمئن شويد كه اگر لوله مايع از محل گرمی عبور می‌كند، حتما به‌خوبی عايق شود.
نکته: سوپرهيت اختلاف دمای بين خط مكش و دمای اواپراتور است.
نکته: سابكولينگ اختلاف دمای مايع خروجی از كندانسور و دمای كاندنسينگ است.
نگهداری سیستم تبرید
- كندانسورها را تميز كرده و مطمئن شويد كه در شرايط خوبی قرار دارند.
- از برنگشتن هوای خروجی از فن‌های كندانسور و ورودی آن مطمئن شوید و دقت کنید فن‌ها هوا را كاملا از سطح كويل مكش كنند.
- خط تخليه آب ديفراست اواپراتور را چک كنيد. مطمئن شويد المنت حرارتی ديفراست سينی اواپراتور كار می‌كند.
- مطمئن شويد المانهای حرارت ديفراست سالم هستند و سيستم ديفراست در زمان و مدت مورد نياز وارد مدار می‌شود. اگر زمان ديفراست بيش از اندازه طولانی باشد، باعث افزايش حرارت محيط می‌شود و اگر مدت آن كم باشد، برفک‌های ايجاد شده را به‌خوبی ذوب نكرده و باعث كاركرد ناقص اواپراتور می‌شود.
- فشار كندانسينگ (فشار تخليه) سیستم تبرید را چک كنید تا از حد نياز بالاتر نباشد. اگر فشار تخليه بالاتر از حد معمول است چک كنيد هوایی در سيستم باقی نمانده باشد.
- سیستم تبرید را در مورد نشت مبرد چک كنيد. سیستم‌های تبرید بزرگ با تعداد بالای اتصالات ممكن است نشت غير قابل تشخيص داشته باشند.
- درپوش تمام شيرها را در سیستم تبرید ببنديد.
- تنظيم كنترل‌های سیستم تبرید را چک كنید تا سیستم در آن محدوده با بازده خوبی كار كند. ترموستات، فشار پایين و بالای سیستم را به دقت تنظيم كنيد.
- اختلاف دمای بين فيلتر دراير را اندازه بگيريد. اگر اين اختلاف دما بيش از 1 درجه سانتيگراد باشد يعنی فيلتر گرفته است.
- عايقكاری سردخانه يا كابينت را چک كرده و اگر صدمه ديده است تعمير كنيد.
- درب‌ها يا پرده‌های هوای موجود در سیستم تبرید را چک كرده و در صورت نياز تعمير يا درزگيری نمایيد.
- عايقكاری خط مكش را چک كرده و در صورت نياز عايقكاری، تعمير يا تعويض نمایيد.
- نحوه چيدن محصول در سردخانه يا كابينت را بررسی كرده و اگر مانع گردش هوا می‌شود ، نحوه چيدن را تغيير دهيد.
عیب‌یابی و تعمیر سیستم تبرید
- اطلاعات مربوط به سیستم تبرید و نحوه كاركرد قبلی را از مشتری بگيريد.
- برای تشخيص صحيح عيب سيستم بايد به نحوه كار سیستم تبريد كاملا آشنا باشيد. در صورت نياز دانش فنی خود را افزايش دهيد و فقط متكی به تجربه نباشيد.
- برای تشخيص عیوب سیستم تبرید بايد ابزار مورد نياز را داشته باشيد. حداقل به يک گيج فشار و يک دماسنج نياز داريد.
- مطمئن شوید اولين عيبی كه تشخيص می‌دهيد تنها عيب سیستم تبرید است. شايد سيستم عيب ديگری نيز داشته باشد.
تذکر: حتما بعد از انجام تعميرات ، كارهای انجام داده شده را به صورت كتبی نوشته و تحويل مشتری دهيد. اين كار به تعميرات بعدی بسيار كمک می‌كند. نوع مبرد را با برچسب بر روی سيستم تبرید به خوبی مشخص كنيد. اعداد، فشار و دمای اندازه‌گيری شده را ثبت كرده و به مشتری تحويل دهيد.
تذکر: شما به عنوان تكنيسين اين وظيفه را بر عهده داريد كه آموزش‌های ابتدايی برای استفاده صحيح از سیستم تبرید را به مشتری خود بدهيد.
اگر تمایل دارید از آموزش‌ها و اطلاعات بی‌نظیر مهندس انجرقلی بیشتر استفاده کنید، حتما فیلم‌های آموزشی نگهداری دستگاه وکیوم پمپ، ناگفته‌های عملیات وکیوم و آموزش سردخانه را در سامانه رهجو مشاهده کنید تا با جدیدترین و کامل‌ترین مباحث در مورد سیستم سردخانه آشنا شوید.
