در سومین قسمت از سری لایوهای سه‌شنبه‌شب‌ها با اساتید رهجو، میزبان مهندس فرخی، از متخصصان مجرب حوزه تعمیرات لوازم خانگی بودیم. این گفت‌وگو که با استقبال پرشور همراهان رهجو مواجه شد، به چالش‌ها و نکات کلیدی تعمیر و نگهداری ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی اختصاص داشت.
این مقاله مروری است بر مهم‌ترین مباحث مطرح‌شده در این لایو کاربردی.
چگونه یک تکنسین حرفه‌ای در تعمیر ماشین لباسشویی و ظرفشویی موفق می‌شود؟
مقدمه
ماشین لباسشویی و ظرفشویی از پیچیده‌ترین لوازم خانگی معاصر هستند: تلفیقی از سیستم‌های الکترونیکی، مکانیکی و هیدرولیکی. تعمیر غیراصولی یا تشخیص اشتباه می‌تواند باعث هزینه‌های سنگین، نارضایتی مشتری و حتی خطرات ایمنی شود. در مقابل، تکنسینی که هم دانش تئوری و هم مهارت عملی داشته باشد، می‌تواند سریع و با کیفیت مشکل را حل کند و به برند و اعتماد مشتری کمک کند. در این راهنما جامع، همهٔ جوانب لازم — از ابزار و تشخیص اولیه تا راه‌حل‌های تخصصی و نکات تجاری — پوشش داده شده است.
فهرست محتوایی
-
شناخت اجزا و عملکرد کلی
-
ابزارهای ضروری و نحوهٔ استفاده
-
عیب‌یابی کلی — روش منطقی و گام‌به‌گام
-
مشکلات رایج لباسشویی + راه‌حل‌ها
-
مشکلات رایج ظرفشویی + راه‌حل‌ها
-
کدهای خطای متداول (نمونه‌های برندهای مشهور) و تفسیر آن‌ها
-
آموزش عملی: روش تست موتور، پمپ، هیتر و برد
-
نگهداری و سرویس دوره‌ای (چک‌لیست برای مشتری)
-
نکات ایمنی و استانداردهای کاری
-
مسیر آموزشی و چگونگی استفاده از فیلم‌ها و دوره‌های رهجو
-
پرسش‌های پرتکرار (FAQ)
-
نتیجه‌گیری (CTA)
شناخت اجزا و عملکرد کلی
الف) اجزای کلیدی ماشین لباسشویی
-
موتور: موتور یونیورسال یا دایرکت‌درایو (بدون تسمه). انواع مختلف؛ موتورهای اینورتر مصرف کمتر دارند.
-
برد الکترونیک (PCB): مغز دستگاه؛ برنامه‌ریز سیکل‌ها، خواندن سنسورها و فرمان‌دهی به موتور، شیرها و پمپ.
-
پمپ تخلیه: مسؤل تخلیه آب؛ شامل پروانه، موتور کوچک و فیلتر ورودی.
-
شیر ورودی آب (Inlet Valve): کنترل ورود آب سرد و گرم.
-
شیر فشار/پرشر سوئیچ: تشخیص سطح آب.
-
المنت یا هیتر (در مدل‌هایی که گرمکن دارند): گرم کردن آب.
-
لاستیک دور درب و قفل درب: مانع نشت و قفل ایمنی هنگام کار.
-
بلبرینگ و شفت/درام: تحمل بار دیگ؛ صدای زیاد یا لرزش بیش از حد نشانهٔ خرابی بلبرینگ است.
ب) اجزای کلیدی ماشین ظرفشویی
-
پمپ گردش (Circulation Pump): فشار آب برای پاشش به بازوها.
-
پمپ تخلیه: تخلیه آب مصرف‌شده.
-
شیر ورودی و فلوتر/فلوت: کنترل ورود آب و تشخیص سطح.
-
المنت گرمایش: گرم‌کردن آب برای شستشوی بهتر و خشک‌کردن.
-
فیلترها و صافی‌ها: مانع ورود ذرات به پمپ.
-
شیر نمک و محفظه جلادهنده: برای کارکرد بهینه در آب سخت.
-
بازوهای آبپاش (Spray Arms) و نازل‌ها: پراکندن آب به ظروف.
ابزارهای ضروری و نحوهٔ استفاده
-
مولتی‌متر دیجیتال برای اندازه‌گیری ولتاژ، مقاومت و جریان در مدارها
-
اهم‌متر / کلمپ‌متر برای اندازه‌گیری جریان موتور و پمپ در زمان کار
-
پیچ‌گوشتی‌های ایزولهٔ ۳۶۰°، آچارها، انبردست و آچار مخصوص فیلتر پمپ
-
دستگاه تست هیتر (Insulation tester) — برای بررسی مقاومت المنت
-
ابزار تعویض بلبرینگ و پمپ
-
نوار تفلون، چسب برق صنعتی و کیت آب‌بندی
-
گزارش‌گیر و دفترچهٔ کار برای ثبت کدهای خطا و تاریخچه تعمیرات
نکتهٔ عملی: همیشه قبل از هر اقدامی برق دستگاه را قطع کرده و از قطع بودن شبکهٔ ۳ فاز یا تک‌فاز مطمئن شوید.
عیب‌یابی کلی — روش منطقی و گام‌به‌گام
-
گرفتن شرح مشکل از مشتری: چه اتفاقی افتاده؟ صدا؟ نشت؟ عدم روشن شدن؟
-
بازبینی ظاهری و سریع: وضعیت شیلنگ‌ها، فیلتر، سیم‌کشی، سایت دیدنی از درب و صفحهٔ نمایش.
-
بررسی برق ورودی و فیوزها: ولتاژ صحیح؟ فیوز سوخته؟ اتصال زمین؟
-
خواندن کد خطا از پنل (در صورت وجود) و ثبت آن.
-
کاربرد مولتی‌متر: تست continuity و مقاومت قطعات (هیتر، موتور، شیر).
-
آزمایش کارکرد مولفه‌ها: اجرای یک سیکل تست در حالت Service/Diagnostic Mode در برندهایی که دارند.
-
جستجوی مشکل در شبکهٔ مکانیکی و هیدرولیکی: انسداد فیلتر، خرابی پمپ، بلبرینگ.
-
تعویض جزئی یا تعمیر و سپس اجرای تست نهایی در چند سیکل.
مشکلات رایج ماشین لباسشویی + راه‌حل‌های تخصصی
مشکل: دستگاه روشن نمی‌شود
-
بررسی: آیا برق دارد؟ دوشاخه، پریز، قطع کنندهٔ مدار (MCB)
-
تست برد: ولتاژ رسیده به برد؟ فیوز یا رلهٔ روی برد سوخته؟
-
راه‌حل: بازکردن پنل، تست فیوزهای سریع (fuse) و رله‌ها؛ تعویض قطعهٔ معیوب.
مشکل: دیگ نمی‌چرخد / موتور نچرخد
-
بررسی مکانیکی: تسمه (در مدل‌های تسمه‌ای)، پولی‌ها، گیرپاژ مکانیکی
-
بررسی الکتریکی: تست موتور با اهم‌متر، بررسی خرابی خازن (در موتورهای القایی)، تست سیم‌پیچ‌ها
-
راه‌حل: در موتور دایرکت‌درایو معمولاً برد درایو یا سنسور دور (tachometer) مورد عیب است؛ در مدل تسمه‌ای تسمه یا پولی تعویض می‌شود.
مشکل: آب تخلیه نمی‌شود (OE / E21)
-
بررسی فیلتر پمپ و شلنگ‌ها برای گرفتگی
-
تست پمپ: ولتاژ به پمپ می‌رسد؟ مقاومت پمپ چقدر است؟
-
راه‌حل: پاکسازی فیلتر، بازکردن و تمیز کردن پروانه پمپ یا تعویض پمپ در صورت سوختگی.
مشکل: نشت آب
-
بررسی لاستیک دور درب، اتصالات شلنگ‌ها، پمپ و واشرها
-
راه‌حل: تعویض لاستیک دور درب، بستن اتصالات یا تعویض قطعات معیوب
مشکل: کف زیاد یا کف‌زدگی
-
علت: استفاده از شویندهٔ غیرمجاز یا بیش‌ازحد
-
راه‌حل: تخلیهٔ آب و اجرای سیکل آب‌کشی اضافی، توصیهٔ شویندهٔ مناسب به مشتری
مشکل: صدای زیاد یا لرزش
-
علت: بلبرینگ معیوب، بالانس نبودن دیگ، تراز نبودن دستگاه
-
راه‌حل: تست بلبرینگ، جایگزینی در صورت لزوم، تراز کردن با شاقول، بررسی کمک‌فنر یا ضربه‌گیرها
مشکل: آب گرم نمی‌شود / المنت قطع است
-
تست مقاومت المنت با اهم‌متر، تست ترموستات/فن‌کوئل
-
راه‌حل: تعویض المنت یا ترموستات، چک کردن مسیر برق هیتر در برد
مشکلات رایج ماشین ظرفشویی + راه‌حل‌های تخصصی
مشکل: ظرف‌ها تمیز نمی‌شوند
-
بررسی بازوهای آبپاش (پاشش درست؟ سوراخ‌ها گرفته؟)
-
بررسی پمپ گردش و شیر برقی (Solenoid valve)
-
بررسی مواد شوینده و تنظیم میزان نمک و جلادهنده
مشکل: دستگاه آبگیری نمی‌کند
-
بررسی شیر ورودی، فلوتر/فلوت، پریز برق شیر
-
تست جریان برق به شیر و تست مقاومت شیر با اهم‌متر
-
راه‌حل: تعویض شیر یا رفع گرفتگی لولهٔ ورودی
مشکل: تخلیه نشدن آب
- پاکسازی فیلتر کف، بررسی شلنگ تخلیه، تست موتور تخلیه و تعمیر/تعویض آن
مشکل: بوی نامطبوع داخل ظرفشویی
-
علت: تجمع چربی و ذرات غذای فیلتر
-
راه‌حل: شستشوی فیلتر، اجرای سیکل با سرکه یا مواد مخصوص جرم‌گیری، آموزش مشتری برای پاکسازی قبل از گذاشتن ظروف
مشکل: خطاهای مرتبط با گرمکن (Heating)
-
تست المنت و رلهٔ هیتر، بررسی فیوز حرارتی (Thermal fuse)
-
راه‌حل: تعویض المنت یا فیوز حرارتی در صورت خرابی
مشکل: شستشوی ناقص در دماهای پایین
- بررسی سنسور دما، المنت و مدار کنترل هیتر
کدهای خطا متداول و روش خواندن آن‌ها
توجه: کدها در برندها متفاوت‌اند؛ همیشه دفترچهٔ سرویس برند را هم بررسی کنید.
ماشین لباسشویی (نمونهٔ رایج)
-
E1 / 1E: خطای پر شدن آب یا شیلنگ/فشارسویچ
-
OE / E21: خطای تخلیه آب
-
UE / UB: عدم توازن (Unbalanced)
-
LE / E6: خطای قفل درب یا سنسور قفل
-
E2 / HE: مشکل در گرمایش / المنت
ماشین ظرفشویی (نمونهٔ رایج)
-
E15: نشتی آب / تشخیص آب در محفظهٔ کف دستگاه
-
E24 / 404: تخلیه ناموفق (مسدودیت)
-
E1: مشکل شیر ورودی یا سطح آب
-
HE / E6: مشکل المنت یا گرمایش
روش خواندن: ثبت کد، خواندن در دفترچه، تحقق مراحل چک فنی (ورودی برق، شیر، فیلتر، پمپ، برد) و سپس اقدام تعمیر.
آموزش عملی: روش‌های تست کلیدی (مرحله‌به‌مرحله)
تست پمپ تخلیه (لباسشویی)
-
دستگاه را از برق جدا کنید.
-
فیلتر را باز کرده و بازرسی از نظر گیرکردگی انجام دهید.
-
با مولتی‌متر مقاومت پمپ را اندازه بگیرید؛ معمولاً بین چند صد اهم تا ۲۰۰۰ اهم (بسته به مدل).
-
اگر مقاومت بی‌نهایت یا مدار قطع است، پمپ سوخته است؛ در غیر این صورت پمپ را زیر بار با ولتاژ تست کنید (با احتیاط و ایمنی).
تست موتور و درایو (موتور دایرکت درایو)
-
موتورهای D.D معمولاً با برد اینورتر کنترل می‌شوند. ابتدا سیم‌کشی و فازها را بررسی کنید.
-
مقاومت سیم‌پیچ‌ها را اندازه بگیرید.
-
در صورت وجود کارت درایو، تست خروجی‌های درایو و سیگنال‌های سنسور دور را چک کنید.
تست هیتر (المنت)
-
المنت را جدا کنید و مقاومت آن را با اهم‌متر اندازه‌گیری کنید (مقدار معمولی توسط سازنده اعلام می‌شود).
-
اگر المنت کوت شد یا مقاومت نداشت، تعویض شود.
-
تست فیوز حرارتی (ترمال فیوز) را نیز انجام دهید.
تست برد و رله‌ها
-
ولتاژ تغذیه وارد برد را بررسی کنید.
-
رله‌هایی که خروجی به پمپ یا هیتر را کنترل می‌کنند، با چشم بررسی و تست شوند.
-
در صورت خراب بودن رله، آن را تعویض کنید؛ اما قبل از تعویض علت فعال‌بودن رله را بیابید (مثلاً فرمان اشتباه از MCU).
نگهداری و سرویس دوره‌ای (چک‌لیست برای ارائه به مشتری)
-
هر ماه: پاکسازی فیلتر پمپ، بررسی شلنگ‌ها و اتصال‌ها.
-
هر 3 ماه: اجرای سیکل جرم‌گیری با محصول ضدجرم (برای لباسشویی)، بررسی لاستیک دور درب و تمیز کردن.
-
هر 6 ماه: بررسی کامل اتصالات برقی و تست مقاومت المنت/موتور.
-
سالیانه: سرویس کامل پمپ، بررسی بلبرینگ و کمک‌فنرها، تعویض قطعات خورده‌شده.
نکته: آموزش مشتری — تمیز کردن منظم صافی، استفاده از شویندهٔ مناسب و پرهیز از بارگذاری بیش از ظرفیت.
-
همیشه پیش از شروع به کار برق دستگاه را قطع کنید.
-
از ایندکس ایزوله‌شده استفاده کنید و هنگام کار در مناطق مرطوب از کفش‌های ایمنی استفاده نمایید.
-
در صورت کار روی المنت یا برد، احتیاط بیشتری لازم است (خطر برق‌گرفتگی حتی با اتصال کوتاه).
-
در مورد تعویض قطعات حساس مثل برد، از قطعات ضربه‌پذیر و اصلی استفاده شود.
-
رعایت HSE در محل مشتری: جلوگیری از نفوذ آب به پریزها یا تابلو برق.
مسیر آموزشی و چگونگی استفاده از فیلم‌ها و دوره‌های رهجو
مسیر یادگیری پیشنهادی برای تکنسین مبتدی تا حرفه‌ای
-
آموزش پایه (تئوری): مفاهیم برق (AC/DC)، مقاومت، مدارهای ساده، اصول تبرید یا آبگرمکن در صورت نیاز.
-
آموزش مقدماتی عملی: باز و بسته کردن دستگاه، شناسایی قطعات، تعویض قطعات ساده (فیلتر، شلنگ، واشر).
-
آموزش تخصصی: عیب‌یابی برد، تست موتور اینورتر، تحلیل کدهای خطا.
-
آموزش حرفه‌ای و پروژه‌محور: کارگاه‌های عملی با دستگاه‌های معیوب واقعی، اجرای عیب‌یابی در شرایط واقعی، سرویس کامل.
استفاده از فیلم‌ها و دوره‌های رهجو
-
فیلم‌های آموزشی لباسشویی و ظرفشویی موجود در سایت رهجو شامل بخش‌های تئوری و عملی هستند: آموزش گام‌به‌گام باز و بست، تست قطعات، و روش‌های سرویس.
-
بعد از مشاهده فیلم‌ها، توصیه می‌شود شرکت‌کننده‌ها در کارگاه عملی حضوری شرکت کنند تا مهارت‌های دست‌ورزی را تقویت کنند.
-
دورهٔ پکیج دیواری با تدریس استاد فرخی برای کسانی که می‌خواهند مهارت‌های تاسیساتی (گرمایش و پکیج) را هم به سبد مهارت‌شان اضافه کنند، بسیار مناسب است. این دوره کمک می‌کند تا تکنسین در پروژه‌های نصب و سرویسات خانگی نیز ورود کند.
نکات تجاری برای تکنسین/واحد سرویس
-
قیمت‌گذاری شفاف: تعرفهٔ تعمیر بر اساس نوع مشکل (تشخیص اولیه، تعویض قطعه، سرویس کامل) مشخص شود.
-
قرارداد خدمات و گارانتی: برای تعمیرات قطعات تعویضی حداقل ۳–۶ ماه گارانتی ارائه شود.
-
ثبت سفارش و گزارش کار: ارائه فاکتور و گزارش فنی به مشتری و ثبت تاریخچه دستگاه در سیستم.
-
خدمات ارزش‌افزوده: ارائه بستهٔ سرویس دوره‌ای، قرارداد سرویس شرکتی یا همکاری با فروشگاه‌ها برای نصب و گارانتی.
پرسش‌های پرتکرار (FAQ)
س: چرا دستگاه بعد از تعمیر هنوز نشت دارد؟
ج: اغلب به خاطر عدم بررسی همهٔ واشرها، اتصالات یا شلنگ‌هاست. باید کلیهٔ مسیر آب و اتصالات بازبینی شود.
س: آیا هر بردی قابل تعمیر است؟
ج: بستگی به نوع خرابی دارد؛ بعضی بردها با تعویض قطعات سطحی تعمیر می‌شوند، اما خرابی سولدرینگ‌های داخلی، ICهای خاص یا سوختن شدید ممکن است تعویض برد را ضروری سازد.
س: هر چند وقت یک‌بار باید ماشین لباسشویی را جرم‌گیری کرد؟
ج: حداقل هر 3 ماه یک‌بار برای جلوگیری از رسوب و بو گرفتگی، مخصوصاً در مناطق آب سخت.
برای دسترسی به فیلم‌های آموزشی کارگاهی و استادمحور در زمینهٔ تعمیر ماشین لباسشویی و ظرفشویی به بخش «دوره‌های لوازم خانگی» در سایت مؤسسه رهجو مراجعه کنید — فیلم‌ها شامل بخش‌های تئوری و عملی، نمایش قدم‌به‌قدم باز و بست قطعات، روش‌های تست با ابزارهای حرفه‌ای و مثال‌های واقعی هستند.
همچنین: دورهٔ پکیج دیواری با تدریس مهندس فرخی در سایت رهجو برگزار می‌شود — اگر می‌خواهید مهارت‌های گرمایشی و تأسیساتی را نیز در رزومهٔ خود داشته باشید، ثبت‌نام در این دوره پیشنهادمی‌شود.
نتیجه‌گیری (خلاصهٔ عمل‌گرایانه)
تعمیر حرفه‌ای لباسشویی و ظرفشویی ترکیبی از دانش فنی، تجربهٔ میدانی و رعایت استانداردهای ایمنی است. با گذراندن دوره‌های عملی، کار کردن کنار اساتید باتجربه و استفاده از منابع آموزشی ویدیویی، تکنسین می‌تواند به سطحی برسد که هم کیفیت کار بالا باشد و هم درآمد و اعتبار شغلی افزایشی چشمگیر یابد.
تماشای این لایو آموزنده را از دست داده‌اید؟
می‌توانید ویدیوی کامل این گفت‌وگو و سایر محتواهای آموزشی رایگان را در وبسایت رهجو مشاهده کنید.
علاقه‌مند به یادگیری حرفه‌ای هستید؟
موسسه رهجو با هدف ارتقای سطح دانش علاقه‌مندان، دوره‌های تخصصی آنلاین و عملی در زمینه تعمیرات لوازم خانگی را با تدریس اساتیدی مانند مهندس فرخی برگزار می‌کند.
همچنین، برای علاقه‌مندان به حوزه سیستم‌های گرمایشی، دوره تخصصی پکیج نیز در رهجو برگزار می‌شود. برای دریافت اطلاعات کامل و ثبت نام در این دوره‌ها، به صفحه مربوطه در سایت رهجو مراجعه کنید.
نظرات و پیشنهادات شما، راهنمای ماست.
همراهی و بازخوردهای شما به ما کمک می‌کند تا محتوایی ارزشمندتر و متناسب با نیازهایتان تولید کنیم.